Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Kimya Bölümü Öğretim
Üyesi Prof. Dr. Ural Akbulut, uluslararası dergiler Science ve Nature ile
önemli bilimsel konferanslar gibi kaynaklardan, 2019'da bilim dünyasında
yaşanan önemli gelişmeleri, yüzlerce buluş arasından derledi.
Buna göre, 2019'un en etkileyici buluşları arasında kanser
hücresinin çekirdeğine girip parçalayan foto dinamik terapi yer aldı.
İngiltere'de Warwick Üniversitesi Kimya Bölümü araştırmacıları, iridyum
atomlarını albümin moleküllerine bağlayarak ışığa duyarlı hale getirdiklerini
açıkladı.
Bu moleküllerin kanser hücrelerinin çekirdeğine
girebildiklerini vurgulayan araştırmacılar, fotodinamik tedavi tekniğiyle o
noktaları ışınla aktive ederek kanser hücrelerini parçaladıklarını duyurdu.
Tekniğin hastalarda denenmediği ancak gelecekte kemoterapi alan hastaların yan
etkiler nedeniyle olumsuzluk yaşamalarının önlenebileceği belirtildi.
3D yazıcıları 100 kat
hızlandıran teknoloji
ABD'deki Michigan Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü
öğretim üyelerinden Doç. Dr. T. Scott, günümüzdeki 3D yazıcılardan 100 kat daha
hızlı üretim yapan yeni bir yazıcı geliştirdiklerini bildirdi.
Mevcut teknolojilerde, küçük bir objenin 3 boyutlu modelinin
üretimi, her ince katman soğuyup sertleşmeden bir sonraki katman
oluşturulamadığı için saatler sürüyor. Scott ve ekibi ise bu sistem yerine
sertleştirilebilen sıvı haldeki plastiği cam bir kaba yerleştirerek yeni bir
teknoloji geliştirdi. Yeni yazıcıyla ilgili 3 patent başvurusu yapıldı ve
çalışmayla ilgili bilimsel veriler, Science Advances Dergisi'nde yayımlandı.
Birkaç yüz hücrelik
tümörleri belirleme tekniği geliştirildi
ABD'de araştırmacılar, vücudun derinliklerinde birkaç yüz
hücre kadar küçük kanser tümörlerini bulmalarını sağlayan yakın-kızılötesi
floresan optik görüntüleme sistemini geliştirdi. MIT'de Biyomühendislik ve
Malzeme Bilimleri Bölümü öğretim üyelerinden Prof. Dr. A. Belcher, bu
teknolojiyle rahim kanseri tümörlerinin başlangıç aşamasında görüntülenebileceğini
açıkladı.
Belcher, diğer tekniklerle en fazla 3 santimetre
derinlikteki tümörler görüntülenebildiği halde yeni tekniğin 8 santimetre
derinlikteki tümörleri belirleyebildiğini bildirdi. Bu çalışmayla ilgili
bilimsel makale, Nature Scientific Reports Dergisi'nde yer aldı.
Sıfırın altında 23
derecede süper iletken elde edildi
ABD'deki Chicago Üniversitesi öğretim üyelerinden Prof. Dr.
V. Prakapenka, sıfırın altında 23 santigrat derecede süper iletken bir malzeme
ürettiklerini açıkladı. Yeni süper iletkenin, çok yüksek basınç altında
üretilen lantanyum superhidrit olduğu duyuruldu.
Bugüne kadar üretilen süper iletkenler en fazla eksi 73
santigrat derecede sıfır dirence sahip olabiliyordu. Yeni süper iletkenin, iki
elmas arasında çok yüksek basınç uygulanarak üretildiği için miktarının çok
düşük olduğu açıklandı. Bu çalışmanın detayları, Nature Dergisi'nde yayımlandı.
Zihin gücüyle
çalışabilen kol protezi
ABD'de Carnegie Mellon ve Minnesota üniversitelerinin ortak
çalışmasıyla, beyine elektrotlar takmadan kol protezinin zihin gücüyle hareket
ettirilmesinin önünü açan yeni bir teknoloji geliştirildi. Biyomedikal
Mühendisliği'nde öğretim üyesi Prof. Dr. B. He, noninvaziv bir beyin-bilgisayar
ara yüzü kullanarak zihin kontrollü robotik kolun bilgisayar imlecinin
hareketini mükemmel şekilde takip etmesini sağladıklarını açıkladı.
Bu amaçla EEG tekniğini kullandıklarını vurgulayan
araştırmacılar, çalışmanın bilimsel sonuçlarını Science Robotics Dergisi'nde
anlattı.
Karbondioksit gazı
katı karbona dönüştürüldü
Aşırı karbondioksit salınımını yavaşlatıcı en önemli
buluşlardan birini, Avustralya'da RMIT Üniversitesi araştırmacılarından Dr. D.
Esrafilzadeh ve ekibi yayımladı.
Önceki çalışmalarda karbondioksitin sadece çok yüksek
sıcaklıklarda karbona dönüştürülebildiğine işaret edilerek, oda sıcaklığında
katı karbon üretilerek maliyetin çok düşürüldüğü açıklandı. Çalışma, Nature
Communications Dergisi'nde yer aldı.
Kök hücrelerin
yalnızca istenilen organa yerleşmesi sağlandı
İngiltere'de Bristol Üniversitesinde, kalp hastalarının kök
hücre tedavisi sırasında, kök hücrelerin diğer organlara yönelmesini önleyen
bir teknoloji geliştirildi. Biyomalzeme bölümü öğretim üyelerinden Doç. Dr. A.
Perriman'ın, kalp krizinin ardından hastaların tedavisi yapılırken kök
hücrelerin yalnızca kalbe yerleşmesini sağlayan buluşu, Chemical Science
Dergisi'nde yayımlandı. Perriman, başarılı yöntemin insanlara uygulanması
sayesinde milyonlarca kalp hastasının sağlığına kavuşabileceğini açıkladı.
Aşırı tuzlu suları
arıtmak için yeni teknoloji
ABD'de Columbia Üniversitesi Çevre Mühendisliği bölümünde
öğretim üyesi N. Y. Yip, aşırı derecede tuzlanmış suları arıtmak için yeni bir
teknik geliştirdi. Aşırı tuzlu suyu önce diizopropilamin ile karıştırdıklarını
açıklayan Dr. Yip, daha sonra karışımı 15 santigrat derecede bekleterek
çözücünün suyu absorblamasını sağladıklarını belirtti. Bu teknolojinin çok ucuz
olduğunu ve çok kısa sürede suyu arıttığını vurgulayan Yip, çalışmasını
Environmental Science & Technology Letters Dergisi'nde yayımladı.
Çin, Ay'ın arka
yüzüne uzay aracı indirebilen ilk ülke oldu
Çin ilk kez, 3 Ocak 2019’da Ay'ın arka yüzüne Chang'e-4 adlı
uzay aracını indirmeyi ve oradan dünyaya canlı görüntüler iletmeyi başardı.
Ay'ın ön yüzü dünyaya dönük kaldığından Ay'ın arka yüzüne indirilen bir uzay
aracına radyo sinyalleri göndermek veya araçtan sinyal almak mümkün değildi.
Çinliler bu nedenle, Ay çevresine bir uydu yerleştirdi ve o uydu yardımıyla
Ay'ın arka yüzünde dolaşan Chang'e-4 uzay araçlarıyla kesintisiz olarak temas
halinde kalabildi.
İki atom kalınlığında
altın folyo üretildi
İngiltere'de Leeds Üniversitesinde nano boyuttaki malzemeler
alanında araştırma yapan Prof. Dr. S. Evans ve ekibi, dünyanın en ince altın
folyosunu ürettiklerini açıkladı. Araştırmacılar, folyonun sadece iki atom
kalınlığında olduğunu ve ilk kez, başka bir destekleyici malzeme üzerine
yapışık olmadan üretilen en ince folyo olduğunu belirtti.
Evans ve ekibi tarafından altın folyonun kalınlığı ölçüldü ve 0,47 nanometre (insan tırnağının milyonda biri) olduğu belirlendi. Çalışmanın bilimsel verileri Advanced Science Dergisi’nde yayımlandı. Bu altın folyonun, bükülebilen ve akım iletebilen ekranlarda kullanılabileceği, ayrıca çok verimli kimyasal katalizör olarak değerlendirilebileceği kaydedildi.