Türkiye’ye plastik çöp ihraç eden ülkeler arasında ilk
sıralarda İngiltere, Belçika, Almanya, ABD, Hollanda, İspanya, İtalya,
Slovenya, Fransa ve Japonya yer alıyor. Yapılan araştırmalara göre, Türkiye
dünyada en fazla plastik çöpü ithal eden üç ülkeden biri konumunda bulunuyor.
Yaygın bir çevre kirliliğine neden olan plastik çöpler,
canlı yaşamı ve halk sağlığı için de ciddi tehlike oluşturuyor.
Türkiye’nin 2018 yılı içinde, sadece PVC esaslı plastik
malzemelerin yol açtığı sağlık sorunları nedeniyle PVC üretimini azaltmaya ve
PVC kullanımını sınırlamaya yönelik yaptırımları hayata geçirmeye çalışan
İngiltere’den ithal ettiği plastik çöp miktarının 100 bin ton civarında olduğu
ifade ediliyor.
Plastik çöp ithalatını geçen mayıs ayında TBMM gündemine
taşıyan Çevre Komisyonu Üyesi ve partisinin komisyon sözcüsü CHP İzmir
Milletvekili Murat Bakan, Türkiye’ye plastik çöp ithalatının detaylarını
Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan’a; çöplerin depolanması, bertaraf edilmesi, çevre
kirliliği ve canlı yaşamına yönelik olası tehlikeler konularını ise Çevre ve
Şehircilik Bakanı Murat Kurum’a sordu.
CHP’li Bakan’ın yazılı soru önergelerine hem Ticaret
Bakanlığı’ndan hem Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan yanıt geldi.
CHP’Lİ BAKAN’A ÇÖP İTHALATI YANITLARI
Ticaret Bakanlığı, “Önerge konusu itibarıyla Çevre ve
Şehircilik Bakanlığı’nın görev ve yetki alanına girmektedir” deyip önergeyi
iade etti. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ise, verdiği yanıtta soruların çoğunu
cevapsız bırakmak ve çevre boyutuyla ilgilenmemek suretiyle “Ticaret
Bakanlığınca her yıl Bakanlığımız görüşleri doğrultusunda güncellenerek
yayımlanan Tebliğler kapsamında ekonomik değere haiz bazı tehlikesiz atıkların
ithaline kontrollü olarak izin verilmektedir” dedi.
AKP’NİN TEHLİKELİ YENİ RANT KAPISI: PLASTİK ATIK İTHALATI
CHP’li Bakan, “Ticaret Bakanlığı gümrüklerimizi de
ilgilendiren bir konuda sessiz kalmayı tercih edip topu Çevre ve Şehircilik
Bakanlığı’na atıyor, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ise tamamen ‘duygusal’ bir
yanıt veriyor. İthal edilen çöp miktarını, bu çöplere neler olduğunu soruyoruz…
Bakanlık, ithal edilen atık miktarında değişiklik görülebildiğini ve ekonomik
değere haiz bazı tehlikesiz atıkların ithaline kontrollü izin verdiklerini ifade
ediyor. Çöplerin depolandığı ve bertaraf edildiği bölgelerde çevre kirliliği ve
canlı yaşamına yönelik olası tehlikelere karşı önlem alınması ve hazırlıklı
olunması amacıyla yürütülen çalışmaları soruyoruz… Bakanlık, ithal edilen
plastik atıkların tamamının geri kazandırılarak hammadde elde edildiğini,
bertaraf amaçlı depolama ve/veya yakma amaçlı atık ithalatının yasak olduğunu
belirtiyor. Bu çöpler ülkemize giriyor, bir yerlerde depolanıyor ve birtakım
işlemlerden geçiriliyor. Geri kazandırılarak hammadde elde edildiği söyleniyor
ancak hangi yöntemlerle yapılıyor bilemiyoruz, geri kazandırılamayan ithal
çöplere neler oluyor onu da bilmiyoruz. Çok fazla detay var ve hepsi itinayla
saklanıyor. Çünkü çok büyük bir rant kapısı keşfettiler. AKP’nin tehlikeli yeni
rant kapısı; plastik atık ithalatı. Öyle ki Çevre ve Şehircilik Bakanlığı,
ithal çöplerin ülkeye girişini zorlaştırmak için tebliğ yayınlıyor, ardından
geri çekiyor. Geri çekmesinin sebebi için ise, Sanayi ve Teknoloji Bakanı
Mustafa Varank’ın baskısı olduğu iddia ediliyor. Ekolojik sistem, çevre,
toprak, su, canlı cansız yaşam, halk sağlığı kimsenin umurunda değil! Ana
hedefleri; her zaman ilk önce daha fazlarant!” diye konuştu.
CHP’Lİ BAKAN’DAN YENİ SORULAR
CHP’li Bakan, Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum
tarafından yanıtlanması istemiyle bir soru önergesi daha verdi. Bakan, aynı
soruları CİMER üzerinden de yöneltti.
1 – Ülkemizde Ağustos 2019 itibarıyla kaç tane lisanslı geri
kazanım tesisi faaliyettedir?
2 – Faaliyette olan lisanslı geri kazanım tesislerinin
isimleri nelerdir? Tesisler hangi illerdedir?
3 – 02/05/2019 tarihli 7/11636 esas numaralı yazılı soru
önergemde sorduğum, “Son 10 yılda ülkemize ithal edilen plastik çöp miktarı
nedir?” soruma 07/08/2019 tarihinde verdiğiniz yanıtta, “Ülkemizdeki lisanslı
geri kazanım tesislerinin talepleri doğrultusunda geri kazanım amacıyla ithal
edilecek tehlikesiz atık miktarında değişiklik görülebilmektedir” dediniz. Bu
bağlamda; 2015 – 2019 yılları arasında, yıllar bazında olmak üzere, hangi
lisanslı geri kazanım tesisleri kaç kere çöp ithal etme talebine bulunmuştur?
Bu taleplerin ne kadarı karşılanmıştır?
4 – Karşılanan talep doğrultusunda; 2015 – 2019 yılları
arasında, yıllar bazında olmak üzere, hangi lisanslı geri kazanım tesisleri ne
kadar çöp ithal etmiştir?
5 – İlgili önergeme verdiğiniz aynı yanıtta “İthal edilen
plastik atıkların tamamı geri kazanılarak hammadde elde edilmekte olup,
bertaraf amaçlı (depolama ve/veya yakma amaçlı) atık ithalatı yasaktır”
denilmiştir. Bu bağlamda; lisanslı geri kazanım tesisleri ithal ettikleri
atıkları/çöpleri ne şekilde/hangi yöntemlerle geri kazandırmaktadır? Bunun
takip ve denetimi kim tarafından, ne şekilde yapılmaktadır?
6 – Lisanslı geri kazanım tesislerinin ithal atık/çöp
konusunda hangi denetimlere tabidir? Lisanslı geri kazanım tesisleri, ithal
ettikleri atıkları/çöpleri geri kazandırma süreçlerinde hangi sıklıkta ve ne
şekilde denetlenmektedir?
7 – Bakanlığınız, lisanslı geri kazanım tesislerinin
talepleri doğrultusunda ülkemize ithal edilen atıkların/çöplerin ilgili
şirketlere verildikten sonraki sürecin takibini yapmakta mıdır? Ülkemize ithal
edilen plastik atıkların/çöplerin akıbeti nedir?
8 – İthal çöplerin ülkemize girişini zorlaştırmak için yayınladığınız tebliğin, hemen geri çekilmesinin sebebi nedir? Tebliğin, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank’ın baskısı sebebiyle geri çekildiği iddiasına dair açıklamanız nedir?