Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Tıp Fakültesi Temel Tıp
Bilimleri Bölümü Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Esra Erdal,
laboratuvar ortamında kök hücrelerden organoid adı verilen, organ benzeri
yapıların kültür koşullarını geliştirdi. eHEPO olarak adlandırılan modelin,
karaciğer hastalıklarında ilaç etkinlik ve güvenirlik testlerinde kullanılmak
üzere lisanslama ve ticarileşme faaliyetlerine de başlandı. Prof. Dr. Esra
Erdal, Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ), İzmir Biyotıp ve Genom Merkezi (İBG) ve
Koç Üniversitesi’nin de paydaş olduğu çalışma için DEPARK bünyesinde kurduğu
Organo-ID firmasıyla TÜBİTAK’ın 1702 - Patent Tabanlı Teknoloji Transferi
Destekleme Çağrısı’na başvuru yaptı. DEÜ Rektörü ve DEPARK Yönetim Kurulu
Başkanı Prof. Dr. Nükhet Hotar, çalışmada emeği geçen bilim insanlarına
teşekkür ederek, Dokuz Eylül Üniversitesi bünyesinde faaliyet gösteren bilim
insanlarının birçok alanda olduğu gibi sağlıkta da öncü çalışmalara imza
attığını belirtti.
DEÜ Rektörü Hotar, “Bilim insanlarımız sağlık alanında,
hastalıklarla mücadelede önemli bir rol üstleniyor. Prof. Dr. Esra Erdal ve
ekip arkadaşları da yaptıkları çalışmayla yeni tedavilerin ve yeni ilaçların
keşfedilmesine katkı sağlayacak; insan sağlığının korunmasında öncü bir rol
oynayacak. Bu tarz çalışmaların ülkemizin kalkınmasına hizmet edeceğinin ve
katma değer yaratacağının da farkındayız. Bu noktada araştırmacılarımızın,
bilim insanlarımızın fikri ve sınai mülkiyet haklarının korunması da büyük bir
önem arz ediyor. Dokuz Eylül Üniversitesi olarak girişimcilerimizin iş
fikirlerini ticarileştirmesi, patent ve lisans alması noktasında onları
destekliyor; tüm imkânlarımızı seferber ediyoruz. Başta Prof. Dr. Esra Erdal
üzere emeği geçen tüm hocalarımıza teşekkür ediyor; projeden elde edilecek
sonuçların insanlığa ve ülkemize fayda getireceğine inanıyoruz” diye konuştu.
HASTALIKLARIN
TEDAVİSİNDE KULLANILACAK
Yapılan çalışmayla insan üzerinde araştırma yapmadan önce,
insan dokusunu en iyi taklit eden organoidler üzerinde modelleme
yapılabileceğini söyleyen Prof. Dr. Esra Erdal, “Ortaya çıkardığımız ürünü, üç
boyutlu bir karaciğer hücre kültürü modeli olarak adlandırabiliriz. Başka bir
deyişle, geliştirdiğimiz kültür ortamında kök hücrelerden elde edilen, işlevsel
ve yapısal olarak organa benzeyen yapıların kendiliğinden oluşmasını
sağlıyoruz. Söz konusu çalışmamız, nadir metabolik karaciğer hastalıkları,
kanser ve kronik karaciğer hastalıklarının modellenmesinde kullanılabiliyor.
Hastalıkların insanda görülen etkilerini benzer şekilde laboratuvar
koşullarında taklit edebilen ve en gerçekçi model olarak kabul edilen
organoidleri; tedaviye yönelik ilaç keşfi, ilaç yeniden konumlandırma, ilaç
etkinlik ve güvenirliğinin test edilmesi için kullanmak mümkündür. Tüm
dünyadaki karaciğer gelişimi, biyolojisi ve hastalıkların patogenezini çalışan
araştırmacılarının yanı sıra yeni ilaç adayları olan ya da preklinik ilaç
etkinlik ve güvenilirlik analizleri yapan sektörler de bu üründen
faydalanılabilecek” dedi.
SIRA TİCARİ AŞAMAYA
GELDİ
Yaptıkları bilimsel çalışmayı DEÜ Tıp Fakültesi Çocuk
Hastalıkları Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Nur Arslan, Histoloji ve Embroyoloji
Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Alper Bağrıyanık, İBG'den Dr. Soheil Akbari ve Koç
Üniversitesinden Prof. Dr. Tamer Önder'in olduğu ekiple yürüttüklerini belirten
Erdal, “TÜBİTAK’ın 1003 ve 1001 projelerinden destek almıştık. Şimdi ise
TÜBİTAK’ın 1702 - Patent Tabanlı Teknoloji Transferi Destekleme Çağrısı’na
başvuru yaptık. Dokuz Eylül Üniversitesi Teknoparkı (DEPARK) bünyesinde
kurucusu olduğum Organo-ID adındaki start-up firmasıyla bu teknolojiyi
lisanslamak ve ticarileştirmek üzere başvurumuzu tamamlamış bulunuyoruz.
Amacımız bu teknolojinin bütün dünyada kullanılmasını sağlamak” diye konuştu.