Atık yönetiminin önemini aktarmak, bilinçli tüketime dikkat
çekmek, çevre sorunlarına yerel yönetimler penceresinden bakarak çözümler
üretmek ve ‘ne yapabilirizi’ ortaya koymak amacıyla organize eden çalıştay dört
oturumda gerçekleştirildi. Oturumların her birinde uzman kişilerce farklı
alanlarda sunumlar yapıldı.
ATIK BİR DERT DEĞİL,
DEĞERDİR
Çalıştayın başlangıcında konuşan TMMOB Çevre Mühendisleri
Odası İzmir Şube Başkanı Helil İnay Kınay, “Bugün burada hep birlikte doğa ile
bir arada yaşamanın, milyonlarca yıl yaşında olan dünyanın doğal dengesi
içerisinde insanoğlu olarak bizlerin yarattığı etkilerin sonuçlarını yani
atıkları konuşacağız. Bir taraftan tüketimimiz, varoluşumuz, nüfusumuzun
artması, kentlerimiz ve kentlerde özellikle tüketen birer mekanizma olarak
yarattığımız etkiler ile beraber bugün dünyada, ülkemizde ve her birimizin
bulunduğu alanlarda bunun olumsuz sonuçlarını yaşıyoruz. Bu noktada artık var
olmamızın sonuçlarının yarattığı bu yıkıcı etkilerle mücadele edebilmek adına
tartışma noktasından eylemlere getirmek için çok daha büyük adımlar atmamız
gerekiyor. Kentlerde yaşayan bireyler olarak kentlerimizin bu mekanizmanın en
büyük parçası olması itibariyle de en çok tüketen, en çok atık üreten, kirlilik
üreten, kaynaklarımızı kontrolsüz bir biçimde kullanan kentler üzerinden yerel
yönetimler düzeyinden başlayarak sürecin tüm paydaşları olarak bu sürecin
neresindeyiz ve neler yapabilirizi değerlendirmek zorundayız. Artık düşünecek,
kurgulayacak zamanımız yok. Atığın bir dert değil değer olduğu ve tüm
yönleriyle kullanmamız gereken bir kaynak olduğundan hareketle atığı doğru
üretmek ve yönetmek ile ilgili çalışmalar yaparken bu sürecin bir parçası
olduğumuzu unutmamalıyız. Bu organizasyonda emeği geçen herkese teşekkür ederim”
ifadelerini kullandı.
AKAY: “BİR DÖNÜŞÜM
GEREKİYOR”
Atık yönetiminin doğru bir biçimde gerçekleştirilmesinin
gezegen için önemine değinen Adana Seyhan Belediye Başkanı Akif Kemal Akay
konuşmasında şunları kaydetti: “Dünyanın belki de en önemli konularından biri
için buradayız. Kapitalizmin her şeyi bir meta haline getiren anlayışı ve ne
pahasına olursa olsun daha fazlasını kazanmanın peşinde olması bizleri bugün ve
gelecek için çok önemli sorunlarla karşı karşıya getirdi. Sanayi Devrimi ile
birlikte fazla üretime bağlı olarak çok fazla tüketimin olduğu alanlarda
bulunmaktayız. Bu fazla tüketim bizleri çevre kapasitesinin çok üzerine
çıkartarak bugün çok önemli sorunlarla karşı karşıya bıraktı. Al, yap, kullan,
at felsefesi ile bütün ham maddeler, kaynaklar bir şekilde yoğun olarak
kullanıldı ve savruldu gitti. Kaynak tüketimi baskısı her noktada devam ediyor
ve bizim gibi ülkelerde bu tüketim çok daha zor koşullarda olmamızın nedenleri
haline geldi. Gezegenimizde yaklaşık yüz milyar tondan fazla kaynak ekonomiye
aktarılırken bunların yüzde 60'ından fazlası atık olarak dünyaya dönüyor ve
bunların getirdiği sorunlarla da yüz yüze kalıyoruz. Bu yüzde 60’ın ekonomiye
kazandırılması bizler için artık kaçınılmaz hale geldi. Sürekli artan karbon
izi ve sıkıntılar bizim bugün en önemli sorunlarımız halinde. Bizler atık
yönetimini düzgün şekilde sağlarsak bir yandan ekonomiye katkı sunacağız bir
yandan da dünyamızı kurtarmış olacağız. Bütün çabamız bunlar üzerine kurulu,
artık bir dönüşümün sağlanması gerekiyor. Bizler üretmek zorundayız, üretimden
yoksun olmamız en önemli sorunlarımızdan birdir. Bu üretime yönelirken
kaynakları doğru kullanmalı ve israf ettiklerimizi üretimde değerlendirmek
zorundayız. Toplantımız da bunlarla ilgili olacak, emeği geçen herkese teşekkür
ederim; umuyorum toplantıda değerlendirilecek, yaşama geçirilecek fazla
miktarda görüşe sahip oluruz.”
TUGAY: “DÜNYANIN SAHİBİ
DEĞİL, PARÇASIYIZ”
Karşıyaka Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay da çalıştaya
yönelik fikirlerini belirttiği konuşmasında şu ifadelere yer verdi: “Bugün bu
salonda bugüne kadar yapılmış en güzel etkinliklerden birini
gerçekleştiriyoruz. Göreve başladığımızdan bu yana çevre sorunları, atık
yönetimi konularında bir anlayışı oturtmak için çabalıyoruz. Bu toplantıyı
gerçekleştirirken bir yandan da hava olayları ile karşı karşıyayız. Kimi
yerleri su basıyor, sorunlar yaşanıyor; İzmirliler bilir geçtiğimiz yıl da aynı
şeyleri yaşamıştık. Denizin yükselmesi bir gerçek ama insanlar drenaj
sistemlerinin yetersiz olduğunu düşünüyor, neden su basıyor sorusunun cevabını
bulamıyorlar. Bir taraftan dünyanın çok önemli kurumları raporlar
yayınlıyorlar, kutuplarda buzullar eriyor deniyor, sular yükseliyor yakında
şehirler sular altında kalacak deniyor. Buna neden olan şey küresel ısınma,
bunun da nedeni bireyler olarak dünyaya saldığımız karbon salınımı deniyor. Çok
acıdır ki herkes kendini dünyanın sahibi sanıyor. Ama değiliz biz bu dünyanın
bir parçasıyız; dünya bizi yok eder kendi varlığını sürdürmeye devam eder. Bu
gerçeklerle yüzleşmek zorundayız, nerede hata yaptığımızı düşünmeli ve çözümler
üretmeliyiz. ‘Doğadan neyi aldık, geriye ne verdik?’ Bu soruları düşünmeliyiz.
Organik atıkların tekrar doğaya kazandırılması konusunu sevinerek izliyorum. Bu
konuda toplumun talepleri olduğunu görüyorum. Pek çok belediye, vatandaşlarımız
kendi organik atıklarını ya da kentlerimizde oluşan organik atıkları doğaya
iade etmek için yollar arıyor, çalışmalar yapıyor. Ama fikir birliğimiz yok,
eylem birliği yok; bir araya gelip daha güçlü bir ses olma yolunda yetersiz
kalıyoruz. Bu çalıştay bu anlamda hepimize birer katkı sağlayacak.”
ATIK YÖNETİMİNE
BİLİMSEL BAKIŞ
Çalıştayın ilk oturumu ‘Mevzuat, Kentsel ve Bilimsel Bakış’
konusunda İzmir Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı Yıldız Devran
başkanlığında gerçekleştirildi. Oturumu açan Devran, “Çevre fedakarlık isteyen
bir başlık, bu fedakarlığı göstererek katıldığınız için teşekkür ederim” dedi.
Çevre, Şehircilik, ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan Çevre Yüksek Mühendisi
Hülya Çakır çevrimiçi bağlantı ile toplantıya katılarak oturumun ilk
konuşmacısı oldu. Sıfır atık kapsamında biyobozunur atıklar başlıklı sunumunu
payaşan Çakır, sıfır atığın önemini ve nasıl gerçekleştirilebileceğini anlattı.
Türkiye’nin bu konuda faaliyete geçirdiği çalışmalar hakkında da bilgi veren
Çakır, dünyada alınan önlemlerden de bahsetti. İzmir büyükşehir Belediyesi Atık
Yönetimi Daire Başkanlığı, Atık Yönetimi Planlama ve Denetleme Şube Müdürü
Sinem Savtekin İzmir ili organik atıkların geri kazanımı vizyonu hakkında
yaptığı sunumuyla İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin faaliyetleri hakkında bilgi
verdi, İzmir entegre atık yönetim planını aktardı. Oturumun son konuşmacısı
olarak söz alan Ege Üniversitesi Biyomühendislik bölümünden Prof. Dr. Nuri
Azbar da belediyelerde sürdürülebilir organik atık yönetimini değerlendirdi,
eksikleri ele alarak tamamlanması için önerilerini dile getirdi. Ayrıca Avrupa
Birliği Yeşil Mutabakatı hakkında da detaylı bilgi verdi.
YEREL YÖNETİMLERİN
ÖNEMİ
İkinci oturum ise ‘Yerel Yönetim Uygulama Örnekleri’
başlığıyla gerçekleştirildi, bu oturumda atık yönetimi konusunda başarılı
çalışmalara imza atan belediye temsilcileri çalışmaları hakkında bilgi verdi.
İlk olarak Eskişehir Tepebaşı Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Müdürü Bahri
Ağaoğlu sunum yaptı. Belediye olarak yürüttükleri “Organik Atığını Getir
Kompostunu Al” projesinin detaylarından ve faydalarından bahsetti. Emrah Karan
ise Denizli Merkezefendi Belediyesi tarafından hayata geçirilen Pet Kafe ve
Mama Üretim Merkezi hakkında bilgi verdi, atık yönetimine katkıları konusunda
sunum yaptı. Çalıştaya bizzat katılan Adana Seyhan Belediye Başkanı Akif Kemal
Akay da Seyhan Belediyesi’nin konuya ilişkin çalışmalarından bahsetti. Kompost
üretimi ve uygulaması hakkında bilgi verdi. Kartal Belediyesi Çevre Koruma ve
Kontrol Müdürü Dr. Dilek Karas, belediyenin çevreci tutumuyla gerçekleştirdiği
uygulamalarını anlattı. Sebze ve meyve atıklarını yüksek verimli gübreye
dönüştürmek için başlattıkları "Kırmızı Solucan Gübresi Üretim
Projesi" hakkında bilgi verdi. Kars, adını ortaya çıkan verimli toprağın
adlandırılış biçiminden alan Siyah Altın başlıklı bir sunum da
gerçekleştirdi.
EKOLOJİK SORUMLULUK
‘Doğaya Dönüş, Bireysel ve Kurumsal Roller’ konu başlığıyla
gerçekleştirilen üçüncü oturumda ise atık yönetiminin ekip işi olduğu
vurgulanarak, iş birliği yapılması gerektiği belirtildi. Oturumda ilk olarak
TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası’ndan Mehmet Pakkaner sunum yaptı. Pakkaner
sunumunda kompost nedir, nasıl kullanılır sorularına cevap veren açıklamalar
yaptı. Evde kompost yapımı hakkında bilgi verdi. TMMOB Peyzaj Mimarları
Odası’ndan Elvin Sönmez Güler ise atık yönetiminde peyzaj konusunu ele aldı.
Peyzaj atıklarının doğa esaslı dönüşümü ile ilgili sunum yaptı. Bağımsız
araştırmacı Melek Göregenli ise çalıştaya
farklı bir pencere açarak konuyu sosyal psikoloji bağlamında ele aldı.
Göregenli, Ekolojik sorumluluk: İnsanın çevreci davranışının sosyal psikolojik
arka planı isimli sunumunu katılımcılar ile paylaştı. Oturumda son olarak söz
alan TMMOB Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı Helil İnay Kınay da atık
yönetiminde sorumluluklar, kimiz, neredeyiz konu başlıklı sunumuyla yapılması
gerekenleri anlattı.
KARŞIYAKA’NIN VİZYONU
Dördüncü ve son oturumda ise atık yönetimi Karşıyaka Vizyonu
başlığıyla Karşıyaka penceresinden ele alındı. Doç. Dr. Koray Velibeyoğlu,
‘Döngüsel Kent Yaklaşımında Karşıyaka’ konu başlığıyla Karşıyaka Belediyesi’nin
çalışmalarını aktardı. Arından Karşıyaka Belediye Başkan Yardımcısı Saadet
Çağlın’ın moderatörlüğünde tartışma, soru ve cevap kısmı gerçekleştirildi.
Çalıştayın sonunda tüm katılımcılara teşekkür belgesi takdim edilerek günün
anısına yaşam, barış ve emeğin sembolü zeytin fidanı hediye edildi.
Zübeyde Hanım Nikah Sarayı’nda gerçekleştirilen çalıştaya
Karşıyaka Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay, Adana Seyhan Belediye Başkanı Akif
Kemal Akay, İzmir Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı Yıldız
Devran, Cumhuriyet Halk Partisi Karşıyaka İlçe Başkanı M. Serdar Koç, TMMOB
Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı Helil İnay Kınay, İzmir Büyükşehir
Belediyesi Atık Yönetimi Planlama ve Denetim Müdürü Sinem Savtekin, Ege
Üniversitesi Biyomühendislik bölümü öğretim görevlisi Prof. Dr. Nuri Azbar,
meclis üyeleri, bürokratlar, oda, dernek ve sivil toplum kuruluşlarının
temsilcileri katıldı.