ÖNCÜŞEHİR –Zorlu
Holding tarafından yapılması planlanan Konak’a inşa etmeyi planladığı “Zorlu
Konak” gökdelen projesi hakkında TMMOB Mimarlar Odası İzmir Şubesi yazılı bir açıklama
yaptı.
Açıklamayı okuyan İzmir Mimarlar Odası Başkanı İlker
Kahraman, “İzmir’de geri dönüşü imkânsız zararlara sebep olacak kararları
alanları uyarıyoruz, hatalarınızdan vazgeçin!” ifadelerini kullandı.
Odanın açıklaması ise
şu şekilde:
Kentin geleceğini, kültürünü, yaşamını ve bilimin
gerekliliklerini hiçe sayarak alınan ve İzmir’de geri dönüşü imkânsız zararlara
sebep olacak kararları alanları uyarıyoruz, hatalarınızdan vazgeçin!
Konak İlçesi, Akdeniz Mahallesi, 7491 Ada 1 Parselde yer
alan taşınmazda yapılmak istenen ve kamuoyunda Zorlu Konak Projesi olarak
bilinen projeye verilen tadilat ruhsatının ivedilikle iptal edilmesini, sorumlu
idarenin şehircilik ve planlama ilkelerine aykırı bu kararından vazgeçmesini kamuoyu
nezdinde dile getiriyoruz.
Planlar arasında uyumsuzluk olmasına rağmen mevzuata aykırı
şekilde 2018 yılında ruhsatlandırılan, kamuya ait yolların proje alanına dahil
edildiği, yüksekliğinin Büyükşehir Belediyesi tarafından 84 metre ile
sınırlandırılmasına karşın ruhsatı iptal edilmeyerek, Konak Belediyesi
tarafından 146 metreden 134 metre olarak yeniden verilen ruhsat, kamuoyu ve
meslek odalarının karşı çıkışlarına rağmen yapımı diretilen, kamu yararını
gözetmek yerine sermayenin çıkarlarının korunduğunu düşündüğümüz bu yapı
yapılmamalıdır.
Net bir şekilde soruyoruz, yapılan hatalardan dönülecek
midir?
Söz konusu alana, 2008 yılında onaylanan 1/1000 Uygulama
İmar Planı değişikliği ile ''Ticaret Seçenekli Konut Alanı (TM)'' kararı
getirilerek ayrıcalıklı imar sağlanmıştır. Alana ait 1/5000 Nazım İmar Planı,
Şehir Plancıları Odası İzmir Şubesi tarafından 2009 yılında açılan dava sonucu
İzmir İkinci İdare Mahkemesinin 02.10.2009 tarihli kararı ile iptal edilmiş,
yürütmeyi durdurma kararı alınmıştır. 2010 yılında İzmir Büyükşehir Belediyesi
Konak 1. Etap 1/5000 Nazım İmar Planını onaylamış olmakla birlikte 1/1000
Ölçekli Uygulama İmar Planı ile uyumsuzluklar devam etmiştir. Mevzuat gereği
üst ve alt ölçek planlar arasında uyuşmazlık olması durumunda alt ölçekli
planlar en geç bir yıl içerisinde ilgili ilçe belediyesince, yapılmaması
durumunda 6 ay içerisinde bağlı olduğu Büyükşehir Belediyesince üst ölçekli
planlara uyumlu hale getirilmelidirler. Bu uyumsuzluk giderilmemiş, 2013,2015
ve 2018 yılında yeniden onaylanan 1/5000 Nazım İmar Planında da devam etmiştir.
Mevzuatta bu süreçte alana ilişkin imar faaliyetlerinin
yapılamayacağı açıkça belirtilmektedir ancak bu duruma rağmen, kamuoyunda Zorlu
Konak Projesi olarak bilinen yapıya ait ruhsat 06.12.2018 tarihinde Konak
Belediyesi tarafından düzenlenmiştir. Bununla birlikte 2018 yılında İzmir
Büyükşehir Belediyesi'nin onayladığı 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planında bulunan
''Bu plana uygun olmayan 1/1000 uygulama İmar Planlarının revize edilmesi
zorunludur. 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planları bu plana uygun olarak revize
edilmeden, bu plana aykırı olan bölümlerde imar uygulaması ve yapı yapılamaz.''
şeklindeki plan notu, mülk sahibinin itiraz ve talepleri doğrultusunda İzmir
Büyükşehir Belediyesi tarafından kaldırılmıştır. 2008 yılında onaylanan 1/1000
ölçekli Uygulama İmar Planı notlarında '' Plan onama sınırları içinde
uygulaması bir bütün olarak yapılacak ve bu sınır içinde, kamu kullanımına
ayrılmış yerler kamunun eline geçmeden ve plan değişikliği başvuru sahibine ait
olan parsellerden kamuya terk edilen alan üstündeki zemin üstü yapılar
kaldırılmadan inşaat izni verilemez.“ hükmü yer almaktadır ancak buna karşın
ilgili parsellerde yer alan Tütün depolarının yıkımı 2019'un Kasım ayında
gerçekleştirilmiştir. Tüm bu hususlar değerlendirildiğinde verilen ruhsat
mevzuat hükümlerine aykırıdır. Yasallığı sorgulanan, alınması üzerinden 2 yılı
aşkın süre geçen ve bu süre içerisinde fiziki inşai faaliyete başlanmayan, bu
sebeple de mevzuat gereği kadük duruma düşen inşaat ruhsatı iptal edilmemiş
aksine 22.02.2021 tarihinde esaslı değişiklikler içeren tadilat ruhsatı Konak
Belediyesi tarafından düzenlenerek yüksekliği 131 metre olacak şekilde
onaylanmıştır.
20.02.2020 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe
giren düzenleme ile imar planlarında yüksekliği serbest belirlenen alanlarda
yüksekliklerin belirlenmesi gerekliliği ve yapı ruhsatının ancak bu işlem
sonrası verilebileceği belirtilmiştir. Bu karara istinaden uygulamaların
yapılabilmesi adına Konak Belediyesi tarafından yüksekliklerin belirlendiği
1/1000 ölçekli uygulama imar planları 27.09.2021 tarihinde askıya çıkartılmış,
söz konusu alanda maksimum yükseklik 135 metre olacak şekilde düzenlenmiştir.
Çevre verileri ve altyapı çalışmaları değerlendirilmeden yapılan bu
düzenlemelerin kente olumsuz ve geri döndürülemez etkilerinin olacağı
yadsınamaz gerçeklerdir. Akademik Meslek Odaları ve Kamuoyu tepkisi ile geri
adım atılan projenin tekrar gündeme getirilmesi ve kente dayatılması kabul
edilebilir değildir.
Mimarlar Odası İzmir Şubesi ve Şehir Plancıları Odası İzmir
Şubesinin kent ve kentli adına yürüttüğü hukuk mücadeleleri sayesinde daha önce
defalarca iptal edilen, kentin; altyapısı, dokusu, yaşam alışkanlıkları ve
fiziki durumlarının gözetilmediği; şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına
ve kamu yararına aykırı olduğu vurgulanan planlara rağmen, tadilat ruhsatı
vererek hukuka aykırı bir uygulama yapan ve sermaye lehine yetki kullananların
ısrarı anlaşılmaz ve kabul edilemezdir.
Dünya genelinde yaşanan kaynak sorunları, iklim krizleri,
pandemi ve doğru yürütülemeyen politikalar sonucu ortaya çıkan nüfus ve göç
sorunları bizlere göstermektedir ki; yaşadığımız çevreye ve doğaya yapacağımız
müdahaleleri belirlerken, geleceğe dönük etkilerini düşünmek zorundayız.
Yaşadığımız kentleri ve doğal çevreyi şekillerken 21. Yüzyılın kapitalist
anlayışını benimsemenin aksine, sürdürülebilir politikalar üretmek,
kentlerimizi ve doğamızı korumak, bu anlayışla karar almak ve uygulamak artık
tercih değil zorunluluktur. Öte yandan bu kent suçunun hayata geçmesi
durumunda, yakın çevresinde bulunan Unesco Dünya Mirası Alanı geçici liste ve
başvuru aşamasında olan Tarihi Kemeraltı Alanı üzerinde geri dönülmesi mümkün
olmayan zararlara neden olacağı unutulmamalıdır.
Sonuç olarak çok açıktır ki parsel bazında ayrıcalıklı imar
planı yapanlar, sermaye lehine plan notları düzenleyenler ve bu hukuksuzluğa
göz yumanlar kent suçu işlemektedirler. Mimarlar Odası İzmir Şubesi olarak bu
yanlış uygulamanın karşısında olduğumuzu dile getirerek sorumluluğu bulunan
herkesi geç olmadan yasalara uymaya davet ediyoruz!