Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanı Prof. Dr. Yekta Saraç, ön
lisans ve lisans programlarındaki isim kargaşasına ve bu nedenle yaşanan
mağduriyetlere son vermek üzere benzer içerikli lisans programlarının yeniden
isimlendirilmesi ve eğitim alanlarına göre tasnif edilmesi üzerine taslak bir
çalışma yaptıklarını bildirdi.
Saraç, yükseköğretim alanındaki gelişmelere bağlı olarak üniversitelerde artan, çeşitlenen ve farklılaşan ön lisans ve lisans programlarının sayısının 2 bin 191 olduğunu belirtti.
Bu yüksek sayının, programların farklı içeriklere sahip
olmasının yanı sıra aynı içeriklere sahip birçok programın farklı isimlerle
açılmış olmasından da kaynaklandığını aktaran Saraç, şöyle konuştu:
"Bu durum, bazı mezunlarımızın yatay ve dikey
hareketliliklerinde ve iş başvurularında mağdur olmalarına ya da iş hayatında
diplomalarını kullanırken unvan ve mesleki yetki çatışması yaşamalarına neden
oluyor. Yükseköğretim Kuruluna yıllık ortalama 3 bin kişi, sahip olduğu
diplomanın benzer isimli başka bir diplomaya eş değer olup olmadığıyla ilgili
başvuru yapıyor. Yaşanan bu ve benzeri olumsuzluklar, konuya ilişkin çalışma
yapılmasını zorunlu kıldı."
"BAZI BÖLÜMLERDE
TİRE BAZILARINDA BAĞLAÇ EKLENİYORDU"
Saraç, onlarca yıldır üniversitelerin, bazı programların
adlarında kelimeler arasına tire koyduğunu, bazı üniversitelerin aynı kelimeler
arasına "ve" bağlacını eklemeyi tercih ettiğini söyledi. Kimi
üniversitelerin tiresiz ve bağlaçsız aynı kelimeleri kullandığını, kimilerinin
program adındaki iki kelimenin yerlerini değiştirdiğini anlatan Saraç, uzun
zamandır süregelen bu "savruk" tavrın yaygınlaşarak devam ettiğini,
bunun da sisteme olumsuz sonuçlarının yansıdığını ifade etti.
"YÖK olarak ön lisans ve lisans programlarındaki isim
kargaşasına ve bu nedenle yaşanan mağduriyetlere son vermek üzere bir çalışma
yürüttük." bilgisini veren Saraç, bu konudaki çalışmayı katılımcı ve
şeffaf bir yöntemle sürdürdüklerini söyledi.
55 farklı üniversiteden alanında uzman 120 akademisyenin yer
aldığı 17 komisyonun bir yıl süreyle çalıştığını belirten Saraç, bu
komisyonların ortak akıl ve geniş mutabakat arayışı ile yeni öneriler
getirdiğini aktardı.
SARAÇ, SÖZLERİNİ
ŞÖYLE SÜRDÜRDÜ:
"Bu kapsamda, yükseköğretimde benzer içerikli veya
benzer isimli lisans programlarının yeniden isimlendirilmesi ve eğitim
alanlarına göre tasnif edilmesi üzerine taslak bir çalışma yaptık. Bu çalışma
ile yükseköğretim sistemimizdeki lisans programları, UNESCO Uluslararası
Standart Eğitim Sınıflaması referans alınarak 10 geniş alan 53 dar alan ve 144
ayrıntılı alan altında bilimsel ölçütlere göre sınıflandırılarak eş değer
programlar, bilim kurullarınca üzerinde geniş mutabakat sağlanan ortak isim
altında birleştiriliyor."
Saraç, aynı muhtevaya sahip farklı isimli programlardan
mezun olanlar için herhangi bir mağduriyet söz konusu olmayacağını, mevcut
öğrencilerin haklarının ve statülerinin korunacağını, hatta bu çalışma
sonucunda isim kargaşasının doğurduğu belirsizlikler sonucu yaşanan
mağduriyetlerin giderilmesine katkı sağlanacağını kaydetti.
10 GENİŞ ALANDA
TASNİF YAPILDI
Saraç, yapılacak çalışmanın bir dayanağının olması
gerektiğini, bu konuda evrensel bir referans noktasının en makul tercih olduğu
konusunda karar kılındığını ifade etti. UNESCO Uluslararası Standart Eğitim
Sınıflaması'nı bunun için esas aldıklarını dile getiren Saraç, buna göre
programların "Eğitim Bilimleri", "Sanat ve İnsani
Bilimler", "Sosyal Bilimler", "Gazetecilik ve
Enformasyon", "İş, Yönetim ve Hukuk", "Doğa Bilimleri,
Matematik ve İstatistik", "Bilişim Teknolojileri",
"Mühendislik, İmalat ve Yapı", "Tarım, Ormancılık, Su Ürünleri
ve Veterinerlik", "Sağlık, Sağlık Bakımı ve Desteği" ve
"Hizmetler" olmak üzere 10 geniş alan altında tasnif edildiğini
bildirdi.
PROGRAMLARIN
"MESLEK SINIFLAMASI" DEĞİL "EĞİTİM ALANI" SINIFLAMASI
YAPILDI
Saraç, çalışmanın amacının mesleklerin yetki ve sorumluluk
alanlarına müdahale edip "meslek sınıflaması" yapmak değil
yükseköğretim sistemindeki mevcut ön lisans ve lisans programlarının
"eğitim alan sınıflamasını" yapmak olduğunu kaydetti.
"Çalışmanın tamamlanmasıyla program açma teklifleri, bu
referans sınıflandırmaya göre değerlendirilecek." açıklamasını yapan
Saraç, "Ayrıca yükseköğretim kurumlarında mevcut programlar arasında
olmayıp yeni açılacak programlar da bu sınıflandırmaya uyumlu hale getirilecek
ve sistem, programlar açısından daha rafine hale gelecek."
değerlendirmesinde bulundu.
"TÜRKİYE'NİN
EĞİTİM ALANI HARİTASI ÇIKARILACAK"
Çalışma kapsamında yükseköğretim ön lisans ve lisans
programlarına dijital kodlar verileceğini kaydeden Saraç, "Bu kodlarla,
alanlara göre öğrenci ve öğretim elemanı gibi temel verilerin izlenmesine, bu
verilere ilişkin analiz yapılmasına, alan ve mesleklere ilişkin istatistiki
veriler çıkarılmasına imkan sunabilen büyük bir veri tabanı
oluşturulacak." ifadelerini kullandı.
Bu sayede yükseköğretimde beşeri kaynakların etkin
planlaması yapılarak söz konusu kaynağın daha etkili ve verimli kullanılmasının
sağlanacağına işaret eden Saraç, "Aynı zamanda Türkiye'nin eğitim alanı
haritası çıkarılmış olacak. Artık hangi alanda ne kadar insan kaynağı olduğu
ortaya çıkacak ve devletimizin ilgili kurumları tarafından üst planlamalar da
veriye dayalı yapılabilecek." vurgusunu yaptı.
ULUSLARARASILAŞMAYA
KATKI SAĞLANACAK
Yekta Saraç, bu çalışmanın yükseköğretimde yatay ve dikey
hareketliliğe olumlu katkı sağlayacağına dikkati çekti. Saraç, şunları
kaydetti:
"Uluslararası bir referans sisteminin esas alınması,
ülkemizde alınan diplomaların yurt dışında tanınmasını ve denkliğini daha da
kolaylaştıracak. Bu uygulamanın, ülkemizde bulunan uluslararası öğrenci
sayısındaki artışa olumlu katkılar sağlayacağını düşünüyoruz. İleride ülkemizin
yükseköğretim tarihi yazılırken yeni YÖK dönemi, uluslararası öğrenci
sayısındaki sıçrama ve olağanüstü gelişme itibarıyla hak ettiği yeri alacaktır.
Bu düzenleme özel önem verdiğimiz uluslararasılaşma için çok önemlidir."
"GÖRÜŞ VE
ÖNERİYE AÇILDI"
YÖK Başkanı Saraç, YÖK'ün hazırladığı taslağın, üniversite
ve diğer paydaşların görüş ve önerilerine açıldığını belirterek,
"Üniversiteler, akademisyenler, kamu kurum ve kuruluşları, iş çevreleri,
odalar yani bütün paydaşlar, görüş ve önerilerini, 25 Kasım 2019'a kadar
[email protected] adresine gönderebilecek. Gelen görüş ve öneriler,
komisyonlar marifetiyle tekrar değerlendirilerek çalışma tamamlanacak ve
uygulamaya konulacak." şeklinde konuştu.
Saraç, yükseköğretim sistemini aklın ve bilimin ışığında,
dünyadaki gelişmeleri dikkate alarak yeniden şekillendirdiklerini, bunu adım
adım ve her adım bir plan dahilinde olacak şekilde sürdürdüklerini ifade etti.
PROGRAMLARDA
SADELEŞTİRME VE YALINLAŞTIRMAYA ÖRNEKLER
Taslak çalışmaya göre, "Muhasebe" alanındaki 12
benzer lisans programı için UNESCO Uluslararası Standart Eğitim Sınıflaması
dikkate alınarak ortak bir program adı önerildi.
Buna göre; "Muhasebe ve Finans Yönetimi",
"İşletme Muhasebe", "İşletme-Muhasebe", "Finansal
Muhasebe", "Muhasebe", "Muhasebe Bilgi Sistemleri",
"Muhasebe ve Denetim", "Muhasebe ve Finans", "Muhasebe
ve Finansal Yönetim", "Muhasebe ve Finansman", "Muhasebe ve
Vergi Uygulamaları", "Muhasebe-Vergi" isimli 12 program için
önerilen ortak programın adı "Muhasebe ve Finans Yönetimi" oldu.
Öte yandan "Uluslararası İşletme" alanındaki,
"Uluslararası İşletme Yönetimi", "Uluslararası İşletme",
"Uluslararası İşletmecilik" adlı üç benzer lisans programı için
UNESCO Uluslararası Standart Eğitim Sınıflaması dikkate alınarak
"Uluslararası İşletme Yönetimi" ortak program adı önerildi.
"Görsel Sanatlar" alanındaki benzer lisans
programları için "Görsel İletişim Tasarımı" ortak program adı
önerisinde bulunuldu.
Böylece bu alandaki "Görsel İletişim Tasarımı",
"Görsel Sanatlar", "Görsel Sanatlar ve Görsel İletişim
Tasarımı", "Görsel Sanatlar ve İletişim Tasarımı", "Görsel
İletişim", "Görsel Sanatlar ve Tasarım", "Görsel-İşitsel
Teknikler ve Medya Yapımcılığı", "İletişim Sanatları",
"İletişim Tasarımı", "İletişim Tasarımı ve Medya",
"Medya ve Görsel Sanatlar", "Medya ve Uygulamalı Görsel
Sanatlar", "İletişim Tasarımı ve Yönetimi", "İletişim ve
Tasarım", "İletişim Tasarım", "Görüntü Sanatları",
"Sanat ve Görüntü Sanatları" adlı 17 benzer lisans programının tek
program altında isimlendirilmesi hedeflendi.
ÖN LİSANS
PROGRAMLARININ ADLARI VE EŞ DEĞERLİKLERİ GÜNCELLENİYOR
Yükseköğretim Kurulunca ön lisans programları, 2009 yılında
Uluslararası Standart Eğitim Sınıflaması dikkate alınarak sınıflandırılmıştı.
Belirlenen ön lisans program adları, meslek yüksekokullarında bölüm ve program
açma ile eş değerliklerin yapılmasında 2009-2010 eğitim ve öğretim yılından bu
yana uygulanıyor. Bu yeni çalışma ile ön lisans programlarının eğitim
sınıflaması ve adları da ISCED-F 2013 dikkate alınarak güncellenecek.
Taslak çalışma ile "Elektronik" alanında 11 farklı
isimde açılan "Elektronik Teknolojisi", "Elektrik ve Elektronik
Teknolojisi", "Elektrik-Elektronik", "Elektrik-Elektronik
Teknikerliği", "Elektronik", "Elektronik Yüksek
Teknisyenliği", "Endüstriyel Elektronik", "Endüstriyel
Elektronik Teknikerliği", "Endüstriyel Elektronik Teknolojisi",
“Deniz Elektroniği”, "Gemi Elektroniği" program için "Elektronik
Teknolojisi" adı kullanılacak.
"İlk ve Acil Yardım" adı altındaki "İlk ve Acil Yardım", "Acil Bakım Teknikerliği", "Acil Tıp Teknikerliği", "Acil Yardım", "Acil Yardım Teknikerliği", "Ambulans ve Acil Bakım Teknikerliği", "Ambulans ve Acil Yardım", "Paramedik" programları için "İlk ve Acil Yardım" isminin kullanılması önerisi yapıldı.