Türkiye’nin ciğerini yakan orman yangınları sonrasında,
yangına dirençli ağaç ve bitki örtüsü oluşturmanın önemi bir kere daha ortaya
çıktı. İzmir Büyükşehir Belediyesi, 2019’da belirlediği bu vizyon doğrultusunda
gelecek altı aylık süreçte hayata geçirmek üzere bir dizi ilave eylem belirledi
ve uygulamaya koydu. Kentin çevresinde orman restorasyonu çalışmaları yürüten
Büyükşehir Belediyesi, birden çok çeşit içeren ağaçlandırma alanları
oluşturuyor.
İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer konu hakkında
“Dirençli bir İzmir yaratma stratejimizin çok önemli bir ayağı orman
restorasyonu çalışmalarımız. Şehrimizin yeşil örtüsünü de ‘yangına dirençli’
hale getireceğiz ki kolayca alevlere teslim olmasın” diye konuştu.
Halkımızla birlikte
başaracağız
İklim krizinin yarattığı olumsuz etkilerin artık çok daha
sık görülmeye başlandığına dikkat çeken Başkan Tunç Soyer, “Ne yazık ki bundan
sonraki süreçte selleri, yangınları ve diğer olağanüstü doğa olaylarını çok
daha yoğun yaşayacağız. Dolayısıyla her anlamda dirençli bir kent yaratmak,
asli hedefimiz olmak zorunda” dedi. Bu yolda İzmirlilerin vereceği desteğin çok
önemli olduğunu vurgulayan Başkan Soyer, şöyle devam etti:
“Dirençli kent olmanın iki mucize sırrı var. Birincisi
birliktelik ve dayanışma... İkincisi ise yaşam hakkının en önemli öncelik
olarak değerlendirilmesi. Sadece insanın değil, doğadaki tüm bitkilerin ve
hayvanların da yaşam hakkından bahsediyorum. Zira her yönüyle dirençli kent
yaratmanın özünde, doğaya saygı ve onunla uyum var. Bu bilinci, her İzmirlinin
hissettiğini biliyorum. Bu öyle ciddiyetle ele alınması gereken bir görev ki,
Büyükşehir’in ya da başka bir kişinin, kurumun tek başına başarabileceği şey
değil. Mutlaka halkımızın gönülden desteği gerekiyor. Topyekûn bir seferberlik
gerekiyor. Dolayısıyla son iki yılda yaşadığımız pandemi, yangın, hortum ve
deprem felaketlerinde sergilediğimiz örnek İzmir dayanışmasını, kentimizin
yeşil örtüsünü orman yangınlarına dirençli hale getirebilmek için de hayata
geçiriyoruz. Bu yolda, kıymetli hemşehrilerimden en güçlü şekilde,
seferberliğimize destek vermelerini bekliyorum.”
Kendiliğinden yeşeren
ağaçlar
Orman restorasyonu gerçekleştirmenin pek çok yöntemi var.
İzmir Akdeniz kuşağında bir kent ve yangın riski açısından çok hassas bir
coğrafya. Farklı ağaç türlerinin yangına karşı dirençleri değişkenlik
gösteriyor. Örneğin Kızılçam, Türkiye Ege ve Akdeniz kuşağının doğal bir ağacı.
Ancak bu ağaç çok kolay yanıyor, doğası gereği kozalaklarıyla yangının
yayılmasını tetikliyor ve yanan çamlar kendiliğinden tekrar yeşermiyor. Yeni
bir çamın doğal olarak oluşması için tohumundan yeniden yeşermesi gerekiyor.
Meşe gibi diğer ağaç ve maki türleri ise yangına daha çok uyum gösteren türler.
Çıralı olmadıkları için gövdeleri daha geç yanıyor, en önemlisi de yansa da kendilerini
çok daha hızlı toparlıyor, kökleri vasıtasıyla yeniden, kendiliğinden
yeşeriyor. Bu tür ağaçların biyolojik çeşitliliği de daha fazla.
İzmir’in orman restorasyonu programında, tek tip çam
ağaçlandırması yerine yangına daha dirençli meşe, menengiç, delice gibi
ağaçların da yer aldığı çok çeşitli dikim politikası uygulanıyor. Büyükşehir’in
orta vadeli hedefi, kent çeperinde yangına dirençli orman alanları oluşturmak
ve bu alanları birer “yaşayan park” olarak İzmirliler için doğa keşif alanları
haline getirmek.
İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin hazırladığı eylem planı
kapsamında hayata geçirilecek çalışmalar ise şunlar olacak:
Doğal Yeşil Projesi
ile dirençli fidanlar yetiştirildi
Türkiye’de orman faaliyetleri uzun yıllardır “kereste elde
etme” hedefine odaklandığı için Ege ve Akdeniz’deki orman alanlarının büyük
bölümü, Kızılçam gibi ibreli ağaçlarından oluşuyor. Bu nedenle palamut meşesi,
saçlı meşe gibi ağaç ve bitki türlerinin fidanları ne yazık ki fazla
yetiştirilmiyor. İzmir’de 2019’dan beri bu farklı türlerin üretimiyle ilgili
kapsamlı bir program yürütülüyor ve bu program bu yıl meyvelerini vermeye
başladı.
İzmir Büyükşehir Belediyesi yaklaşık iki yıl önce, öncelikle
uzmanlarla birlikte bu ağaçların envanterini hazırladı. Hangi ağaçların yaygınlaştırılacağı
tespit edildi. Bu ağaçların fidanlarını üretebilmek için Küçük Menderes
Havzası’ndaki kooperatiflerle iş birliğine gidildi. Fidanlar üretilmeye
başlandı. Önümüzdeki sonbaharda hem Büyükşehir’e ait ağaçlandırma alanlarında
hem de park ve bahçelerde bu fidanlar toprakla buluşturulmaya başlanacak.
Bu politika üç büyük fayda sağlayacak. Sulama ihtiyacı
olmadığı için kuraklığa karşı İzmir’in dirençliliğini artıracak. Yangına karşı
dirençli oldukları için orman yangını riskini azaltacak. Dikildikleri
bölgelerde kentli nüfus için yaşayan parklar oluşacak, kırsal nüfus ise bu
alanlardaki bal, orman meyveleri gibi odun dışı orman ürünlerinden ekonomik
gelir sağlayacak.
Bir Fidan, Bir Yuva
Kampanyası
İzmir Dayanışması kentin yeşil örtüsünü yangına dirençli
hale getirme çalışmaları için bir kez daha sergilenecek. Bu doğrultuda, “Bir
Fidan, Bir Yuva” adlı internet sitesi kuruldu. Yakında başlayacak fidan dikim
kampanyası ile İzmirliler, bu site üzerinden fidan satın alarak İzmir’in
yangına dirençli yeşil örtüye hızla kavuşmasına destek olabilecek. Bu sitede, satın
alınabilecek dirençli fidanlar tek tek tanıtılıyor. Seferberliğe katılmak
isteyenler, hangi tür ağaç fidanı aldığını bilecek. Sonbahar itibariyle ilk
fidanlar toprakla buluşturulacak ve şehir merkeziyle ormanlık alanlar arasında
“yeşil koridorlar” ve yaşayan parklar oluşturulacak. Ocak 2020’de başlatılan
Hoşgeldin Bebek Kampanyası dahilinde, her yeni doğan bebek için bir fidanı da
yine bu alanlara dikecek.
Orman Köyleri ve
Kırsal Alan Yangınları Şube Müdürlüğü
İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi’nden geçen karara göre
Orman Köyleri ve Kırsal Alan Yangınları Şube Müdürlüğü, Türkiye’de ilk kez
İzmir Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Dairesi Başkanlığı bünyesinde kurulacak. Bu
şube, ormanlarda itfaiyecilik hizmetleri ayrı bir uzmanlık istediğinden orman
köylerine ve yangın riski bulunan kırsal alanlara odaklanacak. Dolayısıyla
orman yangınlarını söndürmede ihtisaslaşmış özel bir itfaiye ekibi olacak.
Orman Gönüllüleri
Ekibi kurulacak
İzmir’de olası bir orman yangınına çok daha eğitimli,
bilinçli ve planlı müdahale edilebilmesini sağlamak adına ilk etapta 200
kişilik Orman Gönüllüleri Ekibi oluşturulacak. Gönüllüler, belirlenen alanlarda
eğitim görmüş ya da çalışan kişiler olacak. Başvuru şartları kısa süre içinde
duyurulacak. Gönüllülere teorik ve uygulamalı eğitimler verilecek. Ekip, olası
orman yangınlarına müdahale için hazır olacak. Gönüllüler Büyükşehir’in,
ormanların geliştirilmesine ve korunmasına yönelik çalışmalarına da destek
verecek.
Bu eğitimlerle İzmir Büyükşehir Belediyesi, ormanlara sadece
yangında değil yaşamın her anında ve alanında sahip çıkacak bilinçli bir toplum
yaratmayı hedefledi. Eğitime katılanlar sadece yangınla mücadeleye değil, orman
ekolojisine yönelik de bilgilenecek.
Orman Bilim Kurulu
11 büyükşehir belediye başkanının kararıyla kısa sürede
“Orman Bilim Kurulu” kurulacak. Orman ekolojisi konusunda uzmanlaşmış
akademisyenlerden oluşacak bu heyet; ormanların korunması ve yaşatılmasına
yönelik çalışmalarında yerel yönetimlere danışmanlık yapacak.
Orman mahallelerine
yangın müdahale seti
İzmir Büyükşehir Belediyesi orman mahallelerine, olası
yangınlara ilk müdahale için bir set verecek. Sette su tankeri, içinde hortum,
pompa ve diğer gerekli alet edevatın bulunduğu bir konteyner bulunacak. Alım
ihalesi hazırlıklarına başlayan Büyükşehir Belediyesi, setleri Eylül ayında
mahalle muhtarlıklarına teslim etmeyi planlıyor.
İzmir Yaşayan
Parkları
2019’daki büyük İzmir yangınından sonra İzmir’i yaşayan
parklara kavuşturmak için çalışmalar başlatıldı ve Park Bahçeler Dairesi
altında Yaşayan Parklar Şefliği kuruldu. 7’den 70’e İzmirliler bu parklarda,
orman ekosistemi nedir, hangi ağaçlar var, hangi hayvanlar yaşıyor gibi
bilgileri, dokunarak, yaşayarak öğrenebilecek. Bu çalışmanın ilk örneği,
Güzelbahçe’nin Yelki Mahallesi’nde Olivelo Yaşayan Parkı adıyla hayata
geçirilecek.
Ege ve Akdeniz Doğal
Peyzaj Bitkileri Kılavuzu
Doğal Yeşil Projesi kapsamında, Ege ve Akdeniz bölgelerine
has bitki türleri bu kılavuzda toplandı. Bunlar, sulamaya ihtiyaç olmadan,
yağmurlarla, kendiliğinden yetişen bitkiler. 117 bitki türü, fotoğraflarıyla,
özellikleriyle tanıtıldı. Bu kitap, bitki yetiştiren kooperatiflere, peyzaj
sektörüne kılavuzluk etmesi ve Büyükşehir Belediyesi’nin dirençli yeşil örtü
çalışmalarına destek olacak bitki türlerinin yetiştirilmesi amacıyla
hazırlandı. Bireysel olarak vatandaşlar da bu faydalı ve estetik türleri, kendi
bahçelerine dikebilecek.
Yangına Dirençli
Ağaçlar Fidanlığı
Yangına dirençli bitki fidanlarının, kooperatiflerde
üretildikten sonra geliştirilmesi ve serpilmesi gerekiyor. Büyükşehir
Belediyesi, kooperatiflerden alacağı fidanları dikim öncesi geliştirmek
amacıyla Torbalı’da geniş bir fidanlık kuruyor. Burada sadece yangına dirençli
ve sulama istemeyen peyzaj bitkilerinin fidanları yetiştirilecek. Projenin
ihalesine önümüzdeki günlerde çıkılacak. Fidanlığın, Ocak 2022’de açılması
planlanıyor.
Uluslararası Akdeniz
Ormanları Konferansı
Akdeniz ormanları konusunda, sadece Akdeniz ülkelerinde
değil, dünya genelinde çok fazla bilimsel araştırma ve ciddi bir akademik
birikim var. Bu araştırmalarda “Orman yangınlarından sonra ne yapılmalı?”,
“Yanan alanlara fidan dikilmeli mi? Dikilmemeli mi?”, “Orman örtüsü hangi ağaç
türlerinden oluşmalı?” gibi pek çok önemli sorunun yanıtları bulunuyor. Bu
çalışmaları yapan bilim insanları İzmir’e davet edilecek. Orman politikaları,
yangın öncesi ve sonrası çalışmalar hakkında bilimsel bilgi sahibi olunacak.
Türkiye’nin orman politikalarına da ışık tutabilecek konferansın, gelecek yılın
ilk çeyreğinde düzenlenmesi planlanıyor.
Bal üreticilerine
destek
Yanan yerlerdeki arı popülasyonu ve bal üreticileri büyük
zarar gördü. İzmir Büyükşehir Belediyesi, bu üreticilere destek olmak amacıyla
ellerinde bulunan tüm balları satın almaya karar verdi. Bu ürünler, kentteki
ihtiyaç sahiplerine düzenli olarak ulaştırılan gıda paketleri içinde yer
alacak. Büyükşehir uzmanları ayrıca, bal üreticilerine, bundan sonraki süreçte
nasıl bir üretim modeli oluşturabilecekleri konusunda teknik destek verecek.
Küçükbaş hayvan
üreticilerine de destek
İzmir Büyükşehir Belediyesi yangın bölgelerindeki küçükbaş
hayvan üreticileri için de bir destek paketi hazırladı. İzmir Büyükşehir Belediye
Meclisi’nde oy birliğiyle kabul edilen karara göre Muğla ve ilçelerinde
yangından etkilenen küçükbaş hayvancılık yapan üretcilere 7 bin çuval (350 ton)
kuzu büyütme yemi desteği verilecek.