İşsizlik Sigortası Fonu’ndaki toplam varlıkların reel olarak
azalışı 2017 yılında başladı. Ancak durumun ciddiyeti, işverenin İşsizlik
Fonu’ndan kullandığı teşvik ve desteklerin nisan ayında işçi ve işveren primi
olarak yatırdığı tutarı geçmesiyle ortaya çıktı.
Fon varlıkları 2019’un ilk 4 aylık döneminde reel anlamda
yüzde 3,02 oranında azaldı.
Mart ayında 130 milyar 597 milyon lira olan İşsizlik Fonu
varlıkları, nisan ayında 130 milyar 208 milyon liraya geriledi. Fon varlıkları
bir ayda 467 milyon lira azalmış oldu.
Nisan ayında fonun gelirleri azalırken, giderleri yüzde 67
oranında arttı. Fonun toplam gelirleri Mart’ta 3 milyar 339 milyon lira iken,
nisanda 3 milyar 91 milyon liraya geriledi. Fakat mart ayında toplam giderleri
2 milyar 79 milyon lira olan fonun giderleri, Nisan’da 3 milyar 480 milyon
liraya yükseldi.
Öte yandan işverenin nisan ayında İşsizlik Fonu’ndan
kullandığı teşvik ve destekler ise, işçi ve işveren primi olarak yatırdığı
tutarı geçti.
“İŞSİZLİK FONU, İŞÇİYE DESTEK VE TEŞVİK İÇİN
KULLANILMALI”
İşsizlik Fonu’ndaki azalışın 2017’den beri devam ettiğini
ancak özellikle geçtiğimiz nisan ayında durumun ciddiyetinin ortaya çıktığını
belirten Bakan, “Nisan ayında işverenlerce fona işçi ve işveren primi olarak 1
milyar 306 milyon lira para yatırılırken; aynı ay fondan işverene sadece teşvik
ve destek ödemeleri için 1 milyar 345 milyon lira aktarıldığını görüyoruz.
Fondan aktif işgücü programları ve işbaşı eğitim programları için de sırasıyla
746 ve 256 milyon lira harcanıyor. Aktif işgücü ve işbaşı eğitim programları
ile işverene işgücü sağlanmasından dolayı aslında bu ödemeler de işverene
yapılmış oluyor. Bunun yanı sıra fondan yapılan işsizlik maaşı ödemelerinin de
mart ayında 678 milyon lira iken nisan ayında 1 milyar 57 milyon liraya
tırmandığını görüyoruz. Bütün bu desteklere rağmen ülkedeki işsizlik
azalmıyorsa o zaman bir sıkıntı var demektir. İşsizlik Sigortası Fonu’ndan
işverene doğrudan ve dolaylı olarak verilen; 1 milyar 345 milyon liranın
yanında aktif işgücü ve eğitim programları için de harcanan 746 milyon ve 256
milyon liradan yararlanan firmaların hangileri olduğunu, bu firmaların yapılan
bu destekler karşılığında sağladıkları istihdamın oranlarını ve bu oranların
ülke ekonomisine sağladığı doğrudan ve dolaylı katkısının ne olduğunun cevabını
istiyoruz” diye konuştu.
Konuyu TBMM gündemine taşıyan Cumhuriyet Halk Partisi İzmir
Milletvekili Murat Bakan, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt
Selçuk tarafından yanıtlanması istemiyle yazılı soru önergesi verdi.
CHP’Lİ BAKAN ZEHRA ZÜMRÜT SELÇUK’A SORDU:
1-İşsizlik Sigortası Fonu, yıllar içinde yapılan düzenli
ödemelerle Türkiye’nin en büyük fonu haline gelerek; 2016 yılında 100 milyar
lira sınırını aşmıştır. Ancak varlıklarındaki artış son yıllarda azalmaktadır.
Özellikle 2017 yılından sonra artan İşsizlik Fonu varlıklarındaki düşüşü nasıl
açıklıyorsunuz?
2-İşsizlik Sigortası Fonu’na nisan ayında işverenlerce işçi
ve işveren primi olarak 1 milyar 306 milyon lira para yatırılırken; aynı ay
fondan işverene sadece teşvik ve destek ödemeleri için 1 milyar 345 milyon lira
aktarılmıştır. İşverene yatırdığından daha fazla destek ve prim verilmesindeki
nedenler nelerdir?
3-İşsizlik Fonu’ndan aktif işgücü programları ve işbaşı
eğitim programları için de sırasıyla 746 ve 256 milyon lira harcanmıştır. Aktif
işgücü ve işbaşı eğitim programları ile işverene bedava işgücü sağlanması
nedeniyle aslında bu ödemeler de işverene yapılmaktadır. İşverene aktarılan 1
milyar 345 milyon liranın yanında aktif işgücü ve eğitim programları için de
harcanan 746 milyon ve 256 milyon lira ile işverene doğrudan ve dolayı olarak
İşsizlik Sigortası Fonu’ndan ne kadar büyüklükte bir destek sağlanmıştır?
4-İşsizlik Sigortası Fonu’ndan yapılan işsizlik maaşı
ödemeleri mart ayında 678 milyon lira iken, nisan ayında 1 milyar 57 milyon
liraya çıkmıştır. İşverene doğrudan ve dolayı olarak İşsizlik Sigortası
Fonu’ndan yapılan desteklere rağmen işsizlik maaşı ödemelerindeki artışın
sebebi nedir? İşverene yapılan
desteklemelere rağmen işsizlik maaşı ödemelerindeki artışı nasıl
açıklıyorsunuz? Desteklerin amacına ulaştığını hangi somut verilerle ortaya
koyuyorsunuz?
5-Bu yapılan desteklere rağmen ülkemizdeki işsizlik oranında
düşüş sağlanmış mıdır?
6-İşsizlik Sigortası Fonu’ndan işverene doğrudan ve dolaylı
olarak verilen; 1 milyar 345 milyon liranın yanında aktif işgücü ve eğitim
programları için de harcanan 746 milyon ve 256 milyon liradan yararlanan
firmalar hangileridir? Bu firmaların yapılan bu destekler karşılığında
sağladıkları istihdamın oranları nedir? Ve/veya bu oranların ülke ekonomisine sağladığı
doğrudan ve dolaylı katkısı ne olmuştur?
RAKAMLARLA İŞSİZLİK FONU’NDAKİ AZALIŞIN RESMİ
İşsizlik Sigortası Fonu varlıklarının son 4 yıldaki değişimi şu şekilde oldu: 2015 yılında fon varlıkları reel olarak yüzde 7,84 oranında artarken, 2016’da yüzde 0,85’de kalarak enflasyonu yenmeyi başardı. 2017’de ise; fon varlıkları yüzde 13,09 artarken, enflasyon yüzde 15,47 olduğu için yüzde 2,28 oranında gerileme oldu. 2018 yılında ise, fon varlıklarındaki artış yüzde 9,36’da kalırken, enflasyonun yüzde 33,64 oranında arttır. Başka bir deyişle, İşsizlik Fonu 2018 yılında reel anlamda yüzde 18,17 oranında azaldı. 2019’un ilk 4 aylık döneminde ise; fon varlıkları yüzde 2,01, enflasyonun yüzde 5,18 oranında artmasıyla reel anlamda yüzde 3,02 oranında azaldı. Nisan ayı itibariyle de ilk defa fon varlıkları nominal olarak da geriledi. Mart ayında 130 milyar 597 milyon liradan nisan ayında 130 milyar 208 milyon liraya gerileyen fon varlıkları bir ayda 467 milyon lira azaldı.