Ege Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü Nükleer Teknoloji Anabilim Dalı
Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yüksel Altaş’ın yürütücülüğünü yaptığı “Toryum ve Nadir
Toprak Elementlerinin Ayrılma ve Saflaştırılma Proseslerinde Organik Çözücü
Emdirilmiş Reçinelerin Etkinliğinin İncelenmesi” başlıklı proje, TÜBİTAK ARDEB
Mühendislik Araştırma Destek Grubu (MAG) Yürütme Kurulu tarafından “Proje
Performans Ödülü” almaya hak kazandı.
Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, Nükleer
Bilimler Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Sabriye Yuşan, Prof. Dr. Yüksel Altaş ve
ekibini makamında ağırlayarak tebrik etti. Rektör Budak, “Üniversitemizin
değerli akademisyenleri nitelikli çalışmaları ile hem bilime hem literatüre hem
de ülkemiz ekonomisi ve sanayisine
yönelik önemli önemli projeler hazırlıyorlar. Prof. Dr. Yüksel Hocamız ve
ekibinin ülkemizde önemli miktarda bulunan toryum ve nadir toprak elementleri
üzerinde geliştirdikleri TÜBİTAK projesi, performans ödülü almaya hak kazandı.
Hocamızı ve ekibini tebrik ediyor, başarılar diliyorum” dedi.
Proje hakkında bilgi veren Prof. Dr. Altaş, “ Ülkemizde,
Mersin- Akkuyu’da ilk nükleer enerji santrali yapılma aşamasındadır. Nükleer
enerji üretiminin temel gereksinimlerinin yerli kaynaklardan sağlanabilmesi,
gelecek için oldukça önem arz etmektedir. Toryum temelli yakıtların üretilmesi
için yapılacak çalışmalar, oldukça bol toryuma sahip olan ülkemizin dışa
bağımlılığını azaltıp, sahip olduğumuz kaynakların değerlendirilmesine olanak
sağlayacaktır. Dünyadaki toryum içeren önemli yataklardan birisi ülkemiz
Eskişehir Beylikahır yöresinde bulunmaktadır. Aynı zamanda 4.5 milyon ton nadir
toprak elementi içeren cevher yatağı hem toryum hem de nadir toprak elementleri
üretimi için önemli bir kaynaktır. Günümüzde hibrid arabalar, elektrikli taşıt
araçları, rüzgar türbinleri, güneş enerjisi panelleri, MR cihazları,
mıknatıslar, şarj edilebilir piller, dijital kameralar ve cep telefonları gibi
birçok ileri teknoloji malzeme ve ürünlerinde kullanılmakta olan nadir toprak
elementlerine olan gereksinim de hızla artış göstermektedir. Cevherdeki toryum
tenörünün düşük olmasına rağmen rezervin büyüklüğü ve nadir toprak
elementlerinin önemi ve miktarı göz önüne alındığında, değerlendirilmesi
ülkemiz ekonomisi açısından çok önemlidir. Kompleks yapısı nedeniyle ekonomik
olarak işletilemeyen cevher konusunda yetkin kurumların ortak görüşü; nadir
toprak elementlerinin ayrılması, saflaştırılmasını içeren bir proses sonucu,
toryumun yan ürün olarak değerlendirilmesiyle, cevherin ekonomik olarak
işletilebileceği yönündedir. Bu bağlamda, TÜBİTAK 1001 projemizde, sentetik
okzalat konsantresindeki toryumu nadir toprak elementlerinden, nadir toprak
elementlerini de birbirlerinden olabildiğince saf olarak ayırmaya yönelik geniş
kapsamlı çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Çalışmada elde edilen veriler ışığında
oluşturduğumuz akım şeması, cevherimize yönelik çalışmalar yapan yetkili
kurumların üretim akım şemaları oluşturmasında yol gösterici olacaktır” dedi.
“Proje, birçok
nitelikli çalışmaya katkı sağladı”
Proje çıktılarının
birçok alanda önemli katkı sağladığını da ifade eden Prof. Dr. Altaş, “ Proje
sonucunda SCI indeksli Q1(2) ve Q3(1) dergilerde 3 özgün araştırma makalesi
yayımlanarak, 11 uluslararası bildiri ve 1 ulusal bildiri sunuldu. Toryum ve Nadir Toprak Elementlerinin
Ayrılması Çalıştayı düzenlenerek, cevher işleme konusunda yetkili kurumlar
TENMAK Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu, MTA, ETİ Maden gibi
şirketler davet edilerek, çalışmada elde edilen veriler ve oluşturulan akım şeması
paylaşıldı. Proje kapsamında 1 doktora ve 2 yüksek lisans tezi tamamlandı.
Ayrıca proje süresince doktora ve yüksek lisans öğrencilerimizden 5 kişi
bursiyer olarak görev aldı. Bu sayede toryum ve nadir toprak elementleri
ayırma, saflaştırma teknolojileri gibi ülkemiz için stratejik önem taşıyan bir
alanda bilgi birikimi ve deneyime sahip genç araştırmacılar yetiştirilmesine
katkı sağlandı. Projemiz ile ilişkili 2 yeni TÜBİTAK ARDEB 1002 projesi
yürütülerek, tamamlandı. 3 yıl süreli ve
geniş kapsamlı proje çalışmamızın sonucu çok sayıda proje çıktılarımızın
başarılı bulunarak ödüllendirilmesi, tüm proje ekibini onurlandırmış ve motive
etmiştir” diye konuştu.
Yürütücülüğünü Prof. Dr. Yüksel Altaş’ın yaptığı proje ekibinde Prof. Dr. Hüseyin Tel, Doç. Dr. Şenol Sert, Doç. Dr. Süleyman İnan ve Arş. Gör. Dr. Berkan Çetinkaya yer alıyor.