ÖNCÜŞEHİR - İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin Şubat ayı olağan meclis
toplantısında Kültürpark için hazırlanan planların oylanması gündeme geldi.
Soyer’in döneminde yeniden hazırlanan ve üzerinde uzunca bir süredir
çalışıldığı belirtilen koruma amaçlı imar planı mecliste oy birliğiyle kabul
edildi. Plan hakkında açıklama yazıcı paylaşan TMMOB Şehir Plancıları Odası
İzmir Şubesi, “İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından açıklanan uzlaşma kararı
da, hayata geçirilmek istenen plan da, yanlıştır” ifadelerini kullandı.
Yapılan açıklama ise
şu şekilde:
KATILIMDAN OYALAMAYA, KORUMADAN YAPILAŞMAYA KÜLTÜRPARK
PLANI!
Şehir Plancıları Odası İzmir Şubesi, şimdiye kadar katılmış
olduğu tüm toplantılarda, açık sözlü ve net olmaya çabalamış, açık sözlülüğün
taraflar arasındaki saygının en temel gerekliliği olduğunu düşünmüş, herkesten
de aynı ciddiyeti beklemiştir. Gerek İzmir gerekse Türkiye için biricik
niteliğe sahip olan Kültürpark söz konusu olduğunda, açık konuşmaya, özenli
davranmaya ve gerçekleri söylemeye duyduğumuz ihtiyaç daha da belirgindir.
Ne yazık ki, İzmir Büyükşehir Belediyesi ev sahipliğinde yapılan ve Kültürpark için plan hazırlanmasını hedefleyen toplantılar devam ederken, İzmir Büyükşehir Belediyesi, sadece kendisi adına değil, toplantıların katılımcıları adına da konuyu karara bağlamış, açıklama yapmış ve eyleme geçmiştir. Oysa, İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından açıklanan uzlaşma kararı da, hayata geçirilmek istenen plan da, yanlıştır.
HER EYLEM HER SÖZ
TARİHSEL SORUMLULUK TAŞIYOR
Her eylem ve sözün tarihsel bir sorumluluk taşıdığını
bildiğimiz, Kültürpark toplantılarına ilişkin değerlendirmelerimizi ayrıntılı
olarak paylaşmak istiyoruz.
1. Kültürpark
toplantıları, İzmir Büyükşehir Belediyesi ev sahipliğinde gerçekleşmiş, gündem
maddeleri yine İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından oluşturulmuştur, hatta
gündemlerin büyük bir bölümü önceden iletilmemiş, toplantılarda sözlü olarak
aktarılmıştır. Toplantılarda, katılımcılardan gündem önerisi alınmamış, gündeme
alınan başlıklarda bir uzlaşma olup olmadığı, hangi kararların alındığı ya da
hangi başlıkların gündemden düşürüldüğü bir tutanak ile kayıt altına
alınmamıştır. Yalnızca 23 Ekim 2020 tarihinde yapılan toplantıya TMMOB’ye bağlı
odaların iradesi doğrultusunda odalar taleplerini vurgulayan sunumu yaparak
başlamıştır. Aynı zamanda, toplantıların
hangi sayıda olacağı ve ne zaman bitirileceğine dair hiçbir bilgi
paylaşılmamıştır.
2. Şehir Plancıları
Odası İzmir Şubesi, toplantıların yöntemine ilişkin tüm aksaklıklara rağmen,
bilimsel gerçeklerde ısrarcı olmak, Kültüpark’ın tarihsel, kültürel, sosyal ve
ekolojik mirasını hatırlatmak adına toplantılara katılım göstermeye devam
etmiştir. Toplantılarda;
a) Kültürpark alanı için belirlenecek gelecek vizyonunun,
Kültürpark’ın kuruluşuna vesile olan idealler ve halk üniversitesi kimliğinden
beslenmesi gerektiği, cumhuriyetin kazanımlarından olan Kültürpark’ın biricik
niteliğinin yapılaşma baskısı altında değerlendirilemeyeceği,
b) Kültürpark’ın kuruluşundan günümüze önemli bir ekolojik
kimlik kazandığı, Kültürpark’ın flora ve faunasının korunması ve geliştirilmesi
için ayrıntılı bir çalışma yapılması gerektiği, bu çalışma doğrultusunda alınan
kararların mutlak anlamda planlarda gösterilmesi gerektiği, planlara
yansıtılamayan ayrıntılara plan notlarında yer verilmesi gerektiği,
c) Belirlenecek vizyon ve çağdaş bir kent parkının
ihtiyaçları doğrultusunda analiz çalışmaları yapılması gerektiği,
d) Hazırlanacak planın, bir yönetim planı niteliğine ya da
içeriğine sahip olması gerektiği, hiçbir kararın muğlak, belirsiz bırakılmaması
gerektiği,
e) Belirlenecek gelecek vizyonu ve yapılan analizler ile
sentezler doğrultusunda alanda yer alabilecek ve almaması gereken arazi
kullanım türleri ve fonksiyonların kesin olarak belirlenmesi gerektiği, her bir
alan için açık ve net ifadeler ile plan notları oluşturulması gerektiği,
f) Alanın tarihi niteliğinin bir parçası olan enternasyonal
fuarcılığın sürdürülebileceği ancak enternasyonal fuarın, bir panayır alanı olmak yerine önemli bilim
insanları ve bilimsel çalışmaların aktarıldığı, sunulduğu, sergilendiği ve
dünya ölçeğinde avangart ve çağdaş sanat ve kültür etkinliklerinin davet
edilip, sunulup, sergilendiği, dünya gündemindeki düşünsel ve toplumsal
kavramların davetli düşünürlerin katılımıyla ülkemiz ve kentimizde tartışmaya
açıldığı bir ortama dönüştürülebileceği,
g) Geleneksel İzmir Enternasyonal Fuarı’nın Kültürpark’ın
doğal yapısına zarar vermeyecek şekilde kurgulanması gerektiği, gereksinim
duyduğu açık alan niteliklerinin ve bu niteliklere bağlı belirlenmesi
gerektiği, fuar etkinlikleri için geçici yapıların ya da kaldırılması gereken
hangarlar haricinde, mevcuttaki yapıların kullanılabileceği, kullanılacak alanların
nasıl oluşturulabileceği ya da dönüştürülebileceğinin plan notlarında açıkça
belirtilmesi gerektiği,
h) Fuarcılık hizmetlerinin artık kalıcı yapılara gereksinim
duymaması, ihtisas fuarlarının da Gaziemir’deki yeni fuar alanına taşınmış
olması nedeni ile, yeni kalıcı yapılaşma önerilmemesi, yapılaşma oranının
arttırılmaması gerektiği,
i)Koruma amaçlı imar planı öncesi alandaki tescil
işlemlerinin tamamlanması gerektiği ve Kültürpark alanında korunacak ya da
yıkılacak yapıların kesin olarak ve gerekçeleri ile birlikte belirlenmesi
gerektiği,
j)Tarihi niteliği olan peyzaj öğelerinin (heykeller,
havuzlar) tescilinin gerçekleştirilerek korunması gerektiği,
k)Kültürel yaşam etkinliklerinin doğal yapıya zarar
vermemesi yönünde temel önlemlerin plan sürecinde tarif edilmesi gerektiği
talepleri, sözlü veya yazılı olarak iletilmiştir.
3. Şehir Plancıları Odası İzmir Şubesi, yukarıda belirtilen
içeriğe ek olarak, Kültürpark Platformu’nun da toplantılara katılımcı olarak
dahil edilmesi önerisinde bulunmuş, bu öneri, İzmir Büyükşehir Belediyesi
tarafından bir gerekçe gösterilmeksizin ve net bir yanıt verilmeksizin, açık
ifadesiyle, geçiştirilmiştir. Son iki toplantıda ise Kültürpark Platformu’na
planı anlatma sorumluluğunu üzerinden atarak odaların planı anlatması talep
edilmiştir.
4. İzmir Büyükşehir
Belediyesi tarafından, yapılan öneriler doğrultusunda;
a) Bir vizyon yazılmıştır. Ancak, vizyon, gelecek
öngörüsünden çok, geçmişi ve mevcut durumu özetleyen bir metin niteliğinde
olmuş, içerik kurgusu, gelecek beklentisi, Kültürpark ideallerinin kent
kültüründeki önemi ve yeri gibi şekillenmesi gereken birçok başlık vizyona
dahil olamamıştır. Geldiğimiz noktada, bu durumun nedeninin, İzmir Büyükşehir
Belediyesi’nin, vizyona asli bir önem vermemesi olduğu, yazmış olmak için
vizyon yazdığı açıktır.
b) Analiz çalışmaları, uzun dönemlik gözlem süresine ihtiyaç
duyulup duyulmadığına bakılmaksızın hızlıca yapılmıştır. Yapılan analiz
çalışmaları da, raporları ile bir bütün olarak değerlendirilmemiş, analiz
sonuçlarının alansal olarak görselleştirilmesinde, İzmir Büyükşehir Belediyesi
tarafından tahrifatlar yapılmıştır.
c) Hazırlanan planın yönetim planı olma ya da yönetim planı
içerme özelliği göz ardı edilmiştir. Hem planda hem de plan notlarında, net
ifadelerden kaçınılmış, içerik bilinçli olarak muğlaklaştırılmıştır.
Kültürpark’ta yapılabileceklerin ve yapılamayacakların sınırlarının açık bir
şekilde belirlenmesi gerekirken, İzmir Büyükşehir Belediyesi, alana daha rahat
müdahale edebilmek, kendisini kısıtlamamak için esneklik adı altında planı plan
olmaktan çıkarmış, plan ölü doğmuştur.
d) Kültürpark’ın flora ve fauna varlığının korunması ve
geliştirilmesi için alanlar belirlenmesi talebine karşı, planda “Ekolojik
Niteliği Hassas Alanlar, Ekolojik Niteliği Korunacak Alanlar, Ekolojik Niteliği
Arttırılacak Alanlar” olmak üzere 3 farklı tanım getirilmiştir. Ancak,
hazırlanan ekosistem koruma planı paftası ile, üç alanda da imalat olanağı
getirilmiş olup yalnızca imalat sürecine ilişkin kısıtlamalar getirilmiştir.
Bölgelemenin mantığına aykırı bir şekilde, bölgelerin içerikleri
aynılaştırılmıştır.
e) Hangarların kaldırılması, yerine yeni yapı yapılmaması,
enternasyonal fuarın alansal ihtiyaçlarının geçici yapılarla çözülmesi
talebine, fuar dönemi dışında hangi amaçla kullanılacağı belirtilmemiş bir
şekilde 12.000 m² taban oturumuna sahip, toplam inşaat alanı ve kat sayısı
belirsiz bir yapılaşma hakkı teklif etmiştir. İzmir Büyükşehir Belediyesi
tarafından, ihtiyaç tarifi olmaksızın inşaat alanı tartışması yapılmak
istenmiş, hazırlanan analiz raporlarında da ifade edilen, mevcut hangar
yapılarının olumsuz ekolojik etkileri göz ardı edilmiştir.
f) Planlarda, kültür, sanat, spor, dinlence, eğlence, sosyal
tesis, Enternasyonal Fuar sergileme alanı fonksiyonlarına, vizyonun bir parçası
olarak değil, inşaat alanının bahanesi olarak yer verilmiştir. Korunacak ve
tescilli yapıların dışında, yeni yapılar için 0.05 emsal kararı getirilmiştir.
Yeni yapılaşma kararının kendisi yanlışken, yapılaşma hevesi ile kağıt üzerinde
küçük hesaplar da yapılmıştır. Kağıt üzerinde 0.05 emsal, yaklaşık 21050 m²ye
denk geliyor gibi gözükse de, Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğindeki emsal
tanımından kaynaklı olarak, İzmir Büyükşehir Belediyesi, yaklaşık %30 oranında
emsal harici alan elde etmek istemiştir.
g) Korunacak ve yıkılacak yapılar ile tarihi niteliği olan peyzaj öğeleri belirlenmiş ancak tescil başvuruları yapılmadan yalnızca plana işlenmiştir.
KÜLTÜRPARK’IN
KİMLİĞİNİ BOZACAK BİR KORUMA AMAÇLI İMAR PLANININ…
5. İşleyen sürece ve yapılan açıklamalara bakıldığında;
Kültürpark için gerçekleştirilmiş olan toplantıların, toplantıya davet
edilenlerin fikir ve beklentilerinden bağımsız bir şekilde, İzmir Büyükşehir
Belediyesi tarafından kullanılmak istendiği açıktır. İzmir Büyükşehir
Belediyesi, toplantıları, bir algı yönetimi çalışmasının, Kültürpark’ın
kimliğini bozacak bir koruma amaçlı imar planının meşrulaştırılmasının bir
aracı olarak görmüştür.
6. Toplantıların, aceleye getirilerek bir anda bitirilmesi,
yangından mal kaçırırcasına planın İzmir Büyükşehir Belediye Meclisine
sunulması ve meclisten oybirliği ile geçirilmesi, ortada yanlış anlaşılan bir
niyet beyanından öte, bilinçli ve açık bir manipülasyon olduğunu
göstermektedir.
7. İzmir Büyükşehir Belediyesinin ev sahipliği yaptığı
toplantıların başından itibaren, konuyu sürekli olarak inşaat alanı
hesaplanmasına indirgemiş olması, her bir toplantıya inşaat alanı pazarlığı ile
oturmuş olması, Kültürpark’ın talihsizliğidir. Kültürpark toplantıları, ihtiyaç
duyulan vizyonun, yönetim planının oluşturulması için değil, ancak ve ancak
inşaat alanı hesaplarının örtülmesi için işlevlendirilmek istenmiştir.
8. İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılan açıklamalar ve eylemler, Kültürpark içerisinde heykeli bulunan ve adına bir sanat merkezi de yer alan deneyimli siyasetçi İsmet İnönü’yü hatırlatmaktadır. İzmir Büyükşehir Belediyesi, planı meşrulaştıracak önerileri dinlemiş, diğer önerileri ise duymazdan gelmiştir. Diplomaside, işgalci güçler karşısında ülkenin bağımsızlığını korumak adına kimi zaman faydalı olabilecek bu yaklaşımın, kamusal çıkarları savunmaktan başka çabası olmayan bizler karşısında uygulanmış olması gerçekten üzücüdür. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin, Kültürpark’tan miras olarak, cumhuriyet idealleri ve iradesi yerine sadece bu yaklaşımı edinmiş olması, onu da yanlış zamanda ve yanlış kişiler karşısında kullanmış olması, ülke tarihimize bir ironi olarak kaydedilmiştir.
DEMOKRASİ OYUNLARINDA
FİGÜRANLIK YAPMADIĞIMIZI HATIRLATMAK İSTERİZ
9. Açık ve cesur bir şekilde, bizlerin tüccar, aracı ya da arabulucu olmadığını, demokrasi oyunlarında figüranlık yapmadığımızı hatırlatmak isteriz. Eksiklerimiz olduğunu bilerek ama karşılık beklemeyen tüm özverimiz ile, kentlerimizde toplumsal çıkarları savunmayı görev biliriz. İdeallerimizi ve ilkelerimizi, “Bir senden alalım bir benden verelim” yaklaşımlarına, sus paylarına teslim etmeyiz. Bu nedenle, Kültürpark’ı korumak ve yaşatmak için katılım gösterdiğimiz toplantıların, uzlaşı ya da mutabakat başlığı altında duyurulmasına vesile olduğumuz için kamuoyundan özür diler, tüm inancımızla, İzmir Büyükşehir Belediye Meclisinden oybirliği ile geçen koruma amaçlı imar planı ile mutabık olmadığımızı ve sürecin takipçisi olacağımızı tüm kamuoyuna duyururuz.