Peyzaj; tam Türkçe karşılığı manzara… Tabi anlam manzara olunca, haliyle estetik olgu ön plana çıkıyor, göze hoş gelen bir perspektif… Her ne kadar peyzaj, estetik olgusuyla kelime anlamı gereği doğrudan ilintili olsa da, peyzaj uygulamalarında yalnızca estetiğe yönelerek yapılan tasarımlar ve uygulamalar, peyzajın sürdürülebilirliği konusunda sınıfta kalmasının önüne geçemiyor.
Fidanlıkta ya da seralarda gözleri okşayan bitkiler, peyzaj alanlarınıza dikimi yapıldıktan kısa bir süre sonra o hoş görüntünün yerini bozunmuş bitkilere bırakabiliyor. Yine ot basmış yüzeyler, birbirinin içine girmiş dekoratif taşlar.… Çünkü peyzajlar değişkendir, statik olması, uygulandığı gibi kalması oldukça zordur.
Sürdürülebilir bir peyzaj alanı oluşturmak için öncelikle doğru bitki türü seçiminde bulunmak oldukça önemlidir. Seralara her türlü ihtiyacı karşılanan bitkiler sizin rüzgarlı, sıcaklığı sıfırın altına inebilen alanlara geçince yaşamını devam ettiremeyebilirler. Yani öncelikle alanınızın özelliklerine uygun bitki türü seçimi yapılmalıdır.
Sürdürülebilir bir peyzaj uygulaması için alanın tüm özelliklerinin çok iyi irdelenmesi gerekmektedir. Eğimli bir alanda tercih edilecek bitki türleri ile kumlu bir toprak sahasında tercih edilecek bitki türleri genellikle birbirinden farklıdır.
İklim, rüzgar yönü, toprak özellikleri, eğimi, bakısı, güneşlenme miktarı… Tüm bu faktörler analiz edilmeden yapılan peyzaj uygulamalarında sürdürülebilirlikten bahsetmek mümkün değildir. Başka yerde gördüğünüz bitkinin o alanda yaşaması ya da yok olması sadece bir şanstan ibarettir.
İklimsel açıdan değerlendirildiğinde sadece makroklimatik açıdan bakılmamalı, mikroklimatik açıdan da değerlendirilmelidir. 500m2 bir bahçenin ön cephesinde yaşamayan bir bitki arka bahçesinde, belki sadece rüzgar almamasından dolayı, yaşayabilmektedir.
Yine sürdürülebilirliğin sağlanması için peyzaj uygulamalarının geleceği de göz önünde bulundurularak peyzaj tasarımları yapılmalıdır. Bir sene sonra, beş sene sonra ,30 sene sonrası öngörülmelidir. Bitkinin ne kadar sürede ne kadar çap yapacağı, boyunun nereye ulaşacağını ve ne formda gelişim göstereceği bilerek tasarım yapmak önemlidir. Küçük fidanları duvar diplerine dikerek bugün hoş bir görüntü elde etseniz de beş sene sonra o bitki orada sorun teşkil edecektir.
Bu nedenledir ki peyzaj uygulamalarında sürdürülebilirlik için sahayı analiz edebilen, bitkinin ekolojik ihtiyaçlarını bilen ve bitkinin geleceğini görebilen kişilerle çalışmanız oldukça önemlidir.
Ve son olarak; tüm yazının özeti niteliğinde bir bilgi; peyzaj uygulamalarında sürdürülebilirliği sağlayabilmek için yerel bitki türlerini kullanmanızı tavsiye ederim. Adı üstünde yerel; oraya ait, oranın bitkisi… Bakımı kolay olan, doğaya katkı sunan ve yaşamını sürdürebilen başka bir bitki türü olmaz…